نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی دانشگاه تهران

2 استاد گروه روشها و برنامه‌ریزی درسی دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران

3 دانشیار گروه روان‌شناسی دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران

چکیده

زمینه و هدف: جایگاه و نقش مدیران به­علت تأثیری که بر افراد زیردست و همچنین بر عملکرد یک سیستم و به­طور خاص یک سازمان می­گذارند، از اهمیت به­سزایی برخوردار است. در این میان، ساختار­های بنیادین شخصیتی، رفتار­ها و سبک­های ارتباطی افراد از جمله مدیران را تحت‌تأثیر قرار می­دهند. یکی از این ساختارهای بنیادین، طرح­واره­های شناختی هستند. لذا هدف از مطالعه حاضر، بررسی رابطه بین طرح­واره­های شناختی مدیران با سبک رهبری و مهارت‌های ارتباطی آنها است. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی – پیمایشی است. جامعه آماری شامل مدیران ارشد شرکت‌ها و سازمان­های خصوصی شهر تهران بودند که در دوره‌های اجباری سازمان‌ برای ارتقای مهارت‌های مدیریتی که توسط دانشکده مدیریت دانشگاه تهران برگزار می‌شد شرکت نموده بودند (از جمله مدیران هلدینگ فناوا، شاتل، بیمه پارسیان، فرمند، داروسازی سبحان و گروه هتل‌های هما) که از میان آن‌ها ۱۸۵ نفر در پژوهش شرکت داشته و به پرسش­نامه­های سبک رهبری فیدلر، مهارت‌های ارتباطی بارتون و فرم کوتاه طرح‌واره یانگ پاسخ دادند. برای تحلیل داده­ها از شاخص­های آمار توصیفی و رگرسیون چندگانه به روش گام­به­گام استفاده شد. یافته­ها: طرح­واره­های نقص­و­شرم، اطاعت، بی‌اعتمادی و محرومیت هیجانی، سبک رهبری مدیران و همچنین طرح­واره­های استحقاق، ایثار، نقص­و­شرم و معیارهای سرسختانه، مهارت‌های ارتباطی آنان را پیش­بینی می­کنند. نتیجه‌گیری: برای پیش­بینی سبک رهبری و مهارت‌های ارتباطی مدیران می­توان از بررسی ساختار­های شخصیتی بنیادین و به­طور خاص طرح­واره­های شناختی بهره برد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Relationships of Managers’ Leadership Styles and Communication Skills via Cognitive Maladaptive Schemas

نویسندگان [English]

  • mohammadreza jabbari 1
  • Kamal Dorrani 2
  • Abbas Rahiminezhad 3

1 PhD Student in Psychology, Department of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran

2 Professor in Methods and Curriculum, Psychology and Dducational Sciences Faculty, University of Tehran

3 Associate Profesor in Psychology, Psychology and Educational Sciences Faculty, University of Tehran

چکیده [English]

Aims and objectives: Managers are of a great importance to the population because of their position and the influence they usually have on subordinates and in general on organizational performance. Fundamental personality structures, behaviours, communication skills have a significant effect on individuals. One of these fundamental structures is cognitive schemas. Moreover, Hence, the purpose of this study is to investigate the relationship between managers’ cognitive schemas and leadership style with their communication style.
Method: the current study is a descriptive-survey study. The statistical population includes all the senior managers in non-governmental organizations. 185 senior managers were selected through convenience sampling method and completed Fideller Leadership Style Questionnaire, Barton Communication Skills and Yang Schema questionnaires. Data were analyzed utilizing stepwise multiple regression methods.
Results: Results showed that schemas such as defectiveness/shame, obedience, mistrust and emotional deprivation can predict managers’ leadership style. Additionally, some of the schemas including entitlement, sacrifice, defectiveness/shame and unrelenting standards anticipate their communication skills.
Conclusion: In order to assessing managers cognitive and fundamental personality structure can help to predict his/her leadership style and communication skills

کلیدواژه‌ها [English]

  • Leadership Style
  • Communication Skills
  • Cognitive Schemas
  • Managers
آهنچیان، محمدرضا و منیدری، رمضاتعلی. (1381). رابطه مهارت‌های ارتباطی مدیران با سلامت سازمانی. پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، 12: 60-41.
ابوالفضلی، الهام. (1391). نقش سبک رهبری در اراده، باور­ای منطقی و مهارت‌های ارتباطی مدیران مقاطع تحصیلی شهر اردبیل. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام­نور تهران.
تقی­پور، آذین؛ دژبان، ریحانه؛ خادم­دزفولی، زهرا و نعامی، عبدالزهرا. (1390). بررسی رابطه بین مهارت‌های ارتباطی و سبک­های حل تعارض مدیران با توانمندی کارکنان. پژوهش­های روانشناسی اجتماعی، 1(2): 44-17.
خدابخشی کولایی، آناهیتا؛ باصری صالحی، نیلوفر؛ روشن­چسلی، رسول؛ فلسفی نژاد، محمدرضا (1393). مقایسه طرح‌واره‌های شناختی ناسازگار، باورهای غیرمنطقی و مهارت‌های ارتباطی در نوجوانان پرورشگاهی و غیر پرورشگاهی. نشریه روان پرستاری2(1), 1-12.‎
خراسانی، فاطمه. (1394). مقایسه طرح­واره­های ناسازگار اولیه، ویژگی­های شخصیتی و راهبرد­های مقابله­ای با فرسودگی شغلی در کارکنان قوه قضائیه و مرکز بهداشت شهرستان دامغان. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی.
رحمانی، مهدی؛ حیدرنیا، احمد و عباسی، هادی. (1394). بررسی تأثیر آموزش مدل طرح‌واره محور بر کاهش فرسودگی شغلی. سلامت کار ایران، 13(3).
رضائیان، علی. (1386). مبانی سازمان و مدیریت. سمت.
رضائیان، علی. (1389). مبانی سازمان و مدیریت. انتشارات سمت.
دیوانداری، حسن؛ آهی، قاسم؛ اکبری، حمزه و مهدیان حسین. فرم کوتاه پرسشنامه طرح‌واره یانگ: بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی و ساختار عاملی بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر سال تحصیلی 86-1385. پژوهشنامه تربیتی، 5(20): 133-103.
ساعتچی، محمود. (1374). روانشناسی کاربردی برای مدیران. سمت. چاپ 1.
شمسائی، فرشید؛ داودآبادی، زکیه و صادقی، امیر. (1394). بررسی ویژگی­های شخصیتی مدیران با سبک رهبری آن‌ها. مدیریت پرستاری، 4(1): 17-9.
عباسی، رضا. (1395). تأثیر سبک رهبری مدیران بر میزان انعطاف­پذیری استراتژیک آنان. پایان­نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی. دانشگاه پیام­نور.
عزیزی، الهه و زندی­پور، طیبه. (1393). بررسی تاثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی­-­ارتباطی بر رضایت شغلی کارکنان سایپا یدک. مطالعات روان­شناختی، 10(2): 72-51.
هرسی، بال و بلانچارد، کنت. (1381). مدیریت رفتار سازمانی. ترجمه علی علاقه­بند، انتشارات امیرکبیر.
مزینانی، فرزانه؛ کامکار، منوچهر و منشئی، غلامرضا. (1389). رابطه مهارت‌های ارتباطی کارکنان بخش­فروش نمایندگی­های مجاز شرکت ایران‌خودرو تهران با رضایت مشتریان.
نظری، رسول؛ احسانی، محمد؛ گنجوی، فریده و قاسمی، حمید. (1391). اثرات مهارت‌های ارتباطی و ارتباطات بین‌فردی بر اثربخشی سازمانی مدیران ورزشی ایران و ارائه الگو. مطالعات مدیریت ورزشی، 4(16): 173-153.
یانگ، جفری. (1384). شناخت درمانی اختلالات شخصیت (رویکرد طرح‌واره محور) ترجمه علی صاحبی و حسن حمیدپور. ارجمند: تهران
BakhshaliPour, V., Sareshkeh, S. K., Moghadam, M. K., Kazemi, M. F., & Touba, N. (2016). The relationship between leadership style and connunication skills in high school physical education teachers of guilan proving. European Journal of Physical Education and Sport Science.‏
Baldwin, M. W. (1997). Relational schemas as a source of if–then self-inference procedures. Review of General Psychology1(4), 326.‏
Beck, A. T., Emery, G., & Greenberg, R. L. (1990). Anxiety Disorders and Phobias: A cognitive prespective. New York: Basic Books.
Borzshafiei, A.Shahvarani, S.M & Shayiarani, S. (2014). Comparing the early maladaptive schemas in normal and social anxiety adolescents. The Second International Anxiety Congress.
De Vries, R. E., Bakker-Pieper, A., & Oostenveld, W. (2010). The relations of leaders’ communication styles with leadership styles, knowledge sharing and leadership outcomes. Journal of business and psychology25(3), 367-380.
Dinh, J. E., Lord, R. G., Gardner, W. L., Meuser, J. D., Liden, R. C., & Hu, J. (2014). Leadership theory and research in the new millennium: Current theoretical trends and changing perspectives. The Leadership Quarterly25(1), 36-62.‏
Drucker, P. (2012). Managing in the next society. Routledge.‏
Duldt, B. W. Giffin. K & Patoon, B (2005) Interpersonal communication Skills in
Dulebohn, J. H., Bommer, W. H., Liden, R. C., Brouer, R. L., & Ferris, G. R. (2012). A meta-analysis of antecedents and consequences of leader-member exchange: Integrating the past with an eye toward the future. Journal of management38(6), 1715-1759.‏
Eberhart, N. K., Auerbach, R. P., Bigda-Peyton, J., & Abela, J. R. (2011). Maladaptive schemas and depression: Tests of stress generation and diathesis-stress models. Journal of Social and Clinical Psychology30(1), 75-104.‏
Engle, E. M., & Lord, R. G. (1997). Implicit theories, self-schemas, and leader-member exchange. Academy of Management Journal40(4), 988-1010.‏
Epitropaki, O., & Martin, R. (2005). From ideal to real: a longitudinal study of the role of implicit leadership theories on leader-member exchanges and employee outcomes. Journal of Applied Psychology90(4), 659.‏
Fiedler, F. E., Chemers, M. M., & Mahar, L. (1976). Improving leadership effectiveness: The leader match concept. John Wiley & Sons.‏
Goleman, D. (2000). Leadership that gets results. Harvard business review78(2), 4-17.‏
Graen, G. B., & Uhl-Bien, M. (1995). Relationship-based approach to leadership: Development of leader-member exchange (LMX) theory of leadership over 25 years: Applying a multi-level multi-domain perspective. The leadership quarterly6(2), 219-247.‏
Harji, O., Sanders, C., & Dickson, D. (2007). Social skills and interpersonal relationship. Tehran: Roshd.‏
Herris, C. (2002). Parental Perception, Early Maladaptive Schemas And Depressive Symptoms in Young Adult, Cognitive Therapy and Research, Vol. 26, No. 3, PP. 405-416.
Hersey, P., & Blanchard, K. H. (1993). Management of organizational behavior: Utilizing human resources. Prentice-Hall, Inc.‏
Ilies, R., Nahrgang, J. D., & Morgeson, F. P. (2007). Leader-member exchange and citizenship behaviors: a meta-analysis.‏
Kinderman, P., & Humphris, G. (1995). Clinical communication skills teaching: the role of cognitive schemata. Medical education29(6), 436-442.
Liden, R. C., Bauer, T. N., & Erdogan, B. (2004). The employment relationship: Examining psychological and contextual perspectives.‏
Rafaeli, E., Bernstein, D. P., & Young, J. (2011). Schema therapy: The CBT distinctive features Series. London and New York: Routledge.‏
Tsai, C. Y., Dionne, S. D., Wang, A. C., Spain, S. M., Yammarino, F. J., & Cheng, B. S. (2017). Effects of relational schema congruence on leader-member exchange. The Leadership Quarterly28(2), 268-284.‏
Walburg, V., & Chiaramello, S. (2015). Link between early maladaptive schemas and defense mechanisms. Revue Européenne de Psychologie Appliquée/European Review of Applied Psychology65(5), 221-226.‏
Yilmaz, M., Kumcagiz, H., Balci-Celik, S., &Eren, Z. (2011). Investigating Communication Skill of University Students with respect to Early Maladaptive Schemas. Procedia-Social and Behavioral Sciences30, 968-972.
Young, J. E. (1998). Young Schema Questionnaire Short Form. New York: Cognitive Therapy Center.
Young, J.E., Klosko, J.S. & Marjorie, E.W. (2006). Schema Therapy: A Practitioner's Guide. New York: Guilford Press.
Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2003). Schema therapy: A practitioner's guide. Guilford Press.‏
Zhou, X. T., & Schriesheim, C. A. (2010). Quantitative and qualitative examination of propositions concerning supervisor–subordinate convergence in descriptions of leader–member exchange (LMX) quality. The Leadership Quarterly21(5), 826-843.‏